Livanjski sir ispunio je sve kriterije zakonodavstva Evropske unije o sistemima kvaliteta za poljoprivredne i prehrambene proizvode te je, kao prvi proizvod iz Bosne i Hercegovine, posredstvom Agencije za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine, upisan u Registar oznaka geografskog porijekla Evropske unije.
Okončanjem ovog procesa, Bosna i Hercegovina postala je ujedno i prva zemlja u procesu pristupanja Evropskoj uniji iz našeg regiona koja ima prehrambeni proizvod zaštićen oznakom geografskog porijekla na nivou Evropske unije.
Preduslov za podnošenje zahtjeva za upis u Registar oznaka geografskog porijekla EU bila je registracija oznake geografskog porijekla Livanjskog sira u skladu s propisima Bosne i Hercegovine, odnosno Pravilnikom o sistemima kvaliteta za prehrambene proizvode, koji je Vijeće ministara Bosne i Hercegovine donijelo na prijedlog Agencije za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine u saradnji s nadležnim organima entiteta i Brčko distrikta BiH.
„Nakon veoma zahtjevnog postupka koji su proveli Agencija za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine i „Udruga za zaštitu porijekla Livanjskog sira“ možemo konstatirati da je upis Livanjskog sira u Registar oznaka geografskog porijekla Evropske unije primjer da nadležne institucije iz Bosne i Hercegovine zajedničkim radom i saradnjom sa privatnim i nevladinim sektorom imaju kapacitete za ispunjavanje kriterija EU u oblasti politika kvaliteta EU. Neka ovo bude poticaj nadležnim institucijama na svim nivoima vlasti u Bosni i Hercegovini na saradnju u interesu ekonomskog razvoja i očuvanja proizvodnje i zaštite tradicionalnih bosanskohercegovačkih proizvoda“, izjavio je dr.sci Džemil Hajrić, direktor Agencije za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine.
Oznake geografskog porijekla štite prehrambene proizvode od zloupotrebe ili oponašanja registriranog naziva i garantiraju kupcima pravo porijeklo. Ta pravila garantiraju da svi proizvođači u određenom geografskom području uživaju kolektivna prava nad proizvodom, ako ispunjavaju određene uslove.
Sistemi kvaliteta proizvođačima certificiranih proizvoda omogućuju da svoje proizvode bolje plasiraju na tržište i povećaju prodaju, između ostalog uz podršku lokalnih grupa proizvođača.
Prema studiji koju je 2020. godine objavila Evropska komisija, jedinična prodajna vrijednost proizvoda s oznakom geografskog porijekla u prosjeku je dvostruko veća od vrijednosti sličnog necertificiranog proizvoda.
Proces upisa Livanjskog sira formalno je potvrđen Provedbenom Uredbom Komisije (EU) 2024/2932 оd 14. novembra 2024. o utvrđivanju pravila za primjenu Uredbe (EU) 2024/1143 Evropskog parlamenta i Vijeća u pogledu upisa oznake geografskog porijekla u Unijin registar oznaka geografskog porijekla („Livanjski sir” (ZOGP)).
