Radionicom koja je održana danas u Mostaru, u organizaciji Agencije za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine, završen je prvi ciklus obuka o potvrđivanju usaglašenosti sa specifikacijom proizvoda zaštićenih oznakama porijekla, geografskog porijekla i garantirano tradicionalnog specijaliteta. Nakon Bijeljine i Livna, proizvođači tradicionalnih prehrambenih proizvoda koji nose jednu od oznaka kvaliteta imali su priliku za stjecanje dodatnih saznanja o potvrđivanju usaglašenosti sa specifikacijom proizvoda, kao i kontrolama kojima podliježu zaštićeni proizvodi. Radionica je održana u sklopu projekta „EU4AGRI“ u saradnji s Razvojnim programom Ujedinjenih naroda i Češkom razvojnom agencijom.
Kako bi potrošači imali garanciju da način proizvodnje, sastav i karakteristike proizvoda odgovaraju proizvođačkoj specifikaciji, kontrole proizvoda sa zaštićenim oznakama provode se prije i nakon stavljanja na tržište. U skladu sa odobrenim planom kontrole, prije stavljanja proizvoda na tržište kontrole provode ovlaštena kontrolna tijela, a nakon stavljanja na tržište nadležni inspekcijski organi.
Svaki proizvođač proizvoda sa zaštićenim nazivom, odnosno korisnik oznake, kao i svaki učesnik u lancu proizvodnje, prerade i distribucije naveden u proizvođačkoj specifikaciji mora dobiti potvrdu usaglašenosti sa specifikacijom proizvoda. To je preduslov za stavljanje proizvoda za zaštićenom oznakom na tržište.
U Bosni i Hercegovini trenutno je, u skladu s Pravilnikom o sistemima kvaliteta za prehrambene proizvode, zaštićeno 20 prehrambenih proizvoda, i to šest oznakom porijekla, 11 oznakom geografskog porijekla i tri oznakom garantirano tradicionalnog specijaliteta.
“Posebno me raduje činjenica da je jedan od zaštićenih proizvoda, Livanjski sir, nakon postupka registracije u Bosni i Hercegovini, upisan i u registar zaštićenih oznaka Evropske unije. Smatram značajnim istaknuti da je Bosna i Hercegovina prva zemlja u procesu pristupanja Evropskoj uniji iz našeg regiona koja ima prehrambeni proizvod zaštićen na nivou EU. Iskreno se nadam da će ove naše zajedničke aktivnosti doprinijeti još boljoj promociji Bosne i Hercegovine koja svojom gastronomskom ponudom može konkurisati drugim svjetskim turističkim destinacijama”, istaknuo je u svom obraćanju učesnicima radionice dr.sci. Sanin Tanković, direktor Agencije za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine.
Prema “Studiji Evropske komisije o ekonomskoj vrijednosti shema kvaliteta, geografskih oznaka i garantirano tradicionalnih specijaliteta” objavljenoj 2021. godine, jedinična prodajna vrijednost proizvoda s oznakom geografskog porijekla u prosjeku je dvostruko veća od vrijednosti sličnog necertificiranog proizvoda. U 2017. godini, proizvodi sa zaštićenim oznakama porijekla, geografskog porijekla i garantirano tradicionalnog specijaliteta imali su udio od 7 % ili 77 milijardi eura u ukupnoj prodajnoj vrijednosti evropskih poljoprivrednih proizvoda.
Registrirani nazivi prehrambenih proizvoda zaštićeni su od ilegalne komercijalne prakse, kao što je direktna ili indirektna komercijalna upotreba, nezakonito korištenje registriranog imena, lažno oglašavanje i imitacija.
